భారతదేశంలో ప్రధానంగా రైతులు ఎదుర్కొంటున్న ముఖ్యమైన సమస్యలలో ఒకటి ఆర్థికంగా స్థిరంగా లేకపోవడం. పంట దిగుబడులు రాకపోయినా, మార్కెట్ ధరలు పడిపోయినా రైతులు పెద్ద మొత్తంలో ఇబ్బందులు ఎదుర్కొంటున్నారు. ఇలాంటి పరిస్థితుల్లో PM Kisan Yojana అనే పథకం రైతులకు చిన్న స్థాయిలో అయినా ఆర్థిక భద్రతను అందించడంలో సహాయపడుతుంది. ఈ పథకం ద్వారా రైతులు ప్రతి సంవత్సరం ₹6,000 రూపాయలు డైరెక్ట్‌గా వారి బ్యాంక్ ఖాతాల్లోకి పొందుతున్నారు. మొదట ఇది చాలా చిన్న మొత్తంగా అనిపించవచ్చు. కానీ, ఈ మొత్తాన్ని సక్రమంగా వినియోగిస్తే దీర్ఘకాలిక ఆదాయ మార్గాలను సృష్టించవచ్చు. తెలివిగా ప్లాన్ చేసి పెట్టుబడి పెట్టడం ద్వారా రైతు కుటుంబానికి నెలవారీ ఆదాయాన్ని కల్పించగల మార్గాలు ఉన్నాయి.
Section 1: PM Kisan Yojana Overview
PM Kisan Samman Nidhi Yojana 2019 సంవత్సరంలో భారత ప్రధాన మంత్రి నరేంద్ర మోదీ గారు ప్రారంభించిన కేంద్ర ప్రభుత్వ పథకం. ఈ పథకం క్రింద ప్రతి అర్హత కలిగిన రైతుకు సంవత్సరానికి ₹6,000 అందించబడుతుంది. ఈ మొత్తం మూడు విడతలుగా రూ.2,000 చొప్పున (ప్రతి నాలుగు నెలలకు ఒకసారి) జమ అవుతుంది. డబ్బు నేరుగా రైతు బ్యాంక్ ఖాతాలో Direct Benefit Transfer (DBT) ద్వారా జమ అవుతుంది. PM Kisan Yojana యొక్క ముఖ్య లక్ష్యాలు ఏంటంటే, రైతుల ఆర్థిక భద్రతకు తోడ్పాటు అందించడం. వ్యవసాయ రంగాన్ని శక్తివంతం చేయడం. చిన్న మరియు సన్నకారు రైతులకు మద్దతు ఇవ్వడం. పంట ఖర్చులను తీర్చేలా సహాయం చేయడం.
Eligibility Criteria : ఈ పథకం నుండి లబ్ధి పొందాలంటే కొన్ని అర్హతలు ఉండాలి:
- రైతు పేరు మీద భూమి ఉండాలి.
- రైతు భారతదేశ పౌరుడై ఉండాలి.
- ప్రభుత్వ ఉద్యోగులు, ఆదాయపు పన్ను చెల్లించే వారు అర్హులు కారు.
- eKYC పూర్తయి ఉండాలి (Aadhaar ఆధారిత పర్యవేక్షణ)
Application Process :
1. Online Process: ముందుగా pmkisan.gov.in వెబ్సైట్ లోకి వెళ్లి, Farmers Corner క్లిక్ చేసి → New Farmer Registration ఆప్షన్ మీద క్లిక్ చేసి, Aadhaar, బ్యాంక్ వివరాలు, భూమి పత్రాలు అప్లోడ్ చేయాలి. ఇక eKYC పూర్తి చేయాలి (OTP లేదా బయోమెట్రిక్ ద్వారా).
2. Offline Process: స్థానికంగా ఉన్న MRO/VRO కార్యాలయం లేదా CSC (Common Service Center) ద్వారా దరఖాస్తు చేయవచ్చు. ఆధార్ కార్డు, పాస్‌బుక్, భూమి పత్రాలు అవసరం అవుతాయి.
Important Note: ప్రతి సంవత్సరం మీ వివరాలు తిరిగి నమోదు చేయనవసరం లేదు. కానీ డేటాలో మార్పులు ఉంటే అప్డేట్ చేసుకోవాలి. అలాగే PM Kisan KYC తప్పనిసరి — లేకపోతే డబ్బు జమ కాకపొవచ్చు. ఈ పథకం ద్వారా లభించే ₹6,000 ను కేవలం ఖర్చు చేసే డబ్బుగా కాకుండా, వివేకంతో ఉపయోగించి పెట్టుబడిగా మార్చుకోవాలి. ఎందుకంటే ఇది కనెక్టింగ్ పాయింట్ గా మారి మిగతా ప్రభుత్వ పథకాలను కూడా లింక్ చేయవచ్చు. పెట్టుబడి పెట్టేందుకు పునాది ఏర్పాటు అవుతుంది. సంక్షేమ పథకాలను వాడుకునే అలవాటు ఏర్పడుతుంది.
Section 2: Why Should You Invest PM Kisan Yojana Money?
PM Kisan Yojana ద్వారా వచ్చే ₹6,000 ఓ పెద్ద మొత్తంగా అనిపించకపోవచ్చు. కానీ ఇది పెట్టుబడిగా పెడితే, అదనపు ఆదాయానికి పునాది అవుతుంది. ప్రత్యేకించి గ్రామీణ రైతులు ఈ మొత్తాన్ని సరైన దిశలో ఉపయోగిస్తే వడ్డీతో కూడిన పొదుపు, ఆదాయం కలిగించే వ్యాపారాలు, వ్యవసాయ అభివృద్ధి లాంటి అవకాశాలను ఏర్పరచవచ్చు.
Invest for Long-Term Financial Security : రైతు కుటుంబానికి నెలవారీ ఖర్చులు చాలా సార్లు భారం అవుతుంటాయి. ముఖ్యంగా విద్య, వైద్యం, పంట నష్టాలు వంటి పరిస్థితుల్లో అప్పులు చేయాల్సిన పరిస్థితి ఏర్పడుతుంది. ఈ ₹6,000 ను సరైన దారిలో మూలధనంగా మలచి పెట్టుబడి పెట్టితే, వృద్ధాప్యంలో పెన్షన్ సౌకర్యం (APY ద్వారా), నెలకు గరిష్ట ఆదాయం (సమర్థ వ్యాపారాల ద్వారా), ఆర్థిక ఆత్మనిర్భరత పెరుగుతుంది.
Small Businesses Need Small Starts : చిన్న వ్యాపారం ప్రారంభించేందుకు పెద్ద పెట్టుబడి అవసరం లేదు. మీ వద్ద ఉన్న ₹2,000–₹3,000 ను ఉపయోగించి వెర్మీ కంపోస్టింగ్, మొబైల్ రీచార్జ్/సేవల కేంద్రం, పసుపు/మిరప పొడి తయారీ, మొక్కల నర్సరీ వంటివి స్టార్ట్ చేయవచ్చు. ఇవి సులభంగా ప్రారంభించగలిగే వ్యాపారాలు. మీకు నెలవారీగా ₹3,000–₹10,000 ఆదాయం తెచ్చిపెట్టే అవకాశముంది.
Protect Yourself from Emergency Debt : అనుకోని ఆరోగ్య సమస్యలు, పంటలు నష్టపోవడం వంటి పరిస్థితుల్లో రైతులు ఎక్కువగా అప్పులు చేయాల్సిన పరిస్థితికి లోనవుతారు. కానీ, ముందుగానే ₹1,000–₹2,000 ను Emergency Fund గా ఉంచితే, అప్పుల భారాన్ని తప్పించవచ్చు. ఉదాహరణకు రామన్న అనే రైతు PM కిసాన్ డబ్బులో ₹1,000ను RDలో పెట్టి, ఏడాది తర్వాత ₹12,600 పొదుపుగా చెల్లించగలిగారు. దీన్ని మళ్ళీ వ్యాపార పెట్టుబడిగా మలిచారు.
Combine With Other Government Schemes : PM కిసాన్ డబ్బును ఇతర పథకాలతో కలిపి పెట్టుబడిగా మార్చుకోవచ్చు. Atal Pension Yojana (APY) – నెలవారీ పెన్షన్, PM Fasal Bima Yojana (PMFBY) – పంట బీమా, Self Help Groups (SHG) – ఉమ్మడి పొదుపు, రుణాలు, eNAM Portal – పంటలు తక్కువ ఖర్చుతో మార్కెట్లో అమ్మే అవకాశం. ఇవన్నీ కలుపుకుంటే ఆర్థిక భద్రతకు మార్గం అవుతుంది.
Build Discipline and Financial Awareness : చిన్న మొత్తాలను ప్లాన్ చేసి వినియోగించడం ద్వారా, ఆర్థికంగా ప్రణాళికాబద్ధత పెరుగుతుంది. పొదుపు చేసే అలవాటు ఏర్పడుతుంది. అలాగే కుటుంబంలో పిల్లలకి కూడా ఆర్థికంగా అవగాహన పెరుగుతుంది. ఇది ఒక సాంస్కృతిక మార్పు. ప్రతి రూపాయి విలువ తెలుసుకునే పద్ధతి!
Section 3: Know Your Financial Priorities First
Why Planning Before Investing Is Crucial : పెట్టుబడి పెట్టేముందు ప్రణాళిక అనేది గమ్యం చేరే మార్గాన్ని ఏర్పరచే నక్షత్రచక్రం లాంటిది. PM Kisan Samman Nidhi Yojna డబ్బును తెలివిగా వినియోగించాలంటే, మొదట మీ ఆర్థిక స్థితిని పూర్తిగా అర్థం చేసుకోవాలి. అనేక మంది రైతులు ఈ చిన్న డబ్బును ఏదో ఒక్క అవసరానికి ఖర్చు చేసి పెట్టుబడి అవకాశం కోల్పోతున్నారు. కానీ మీ లక్ష్యాన్ని ముందుగా నిర్ణయించుకుంటే, దానిని చేరేందుకు సరైన మార్గాన్ని మీరు సులభంగా ఎంచుకోవచ్చు.
Step-by-Step Financial Check :
Immediate Needs Check : మీ కుటుంబంలో ప్రస్తుతం ఎలాంటి అత్యవసర ఖర్చులు ఉన్నాయి? (ఉదాహరణ: వైద్యం ఖర్చులు, పిల్లల స్కూల్ ఫీజులు, పంట మందులు). మీ ఇంట్లో ఎవరైనా అప్పుల్లో ఉన్నారా? ఐతే ముందుగా వాటిని తీర్చడంలో ఉపయోగించవచ్చు.
Identify Your Goals : ముందుగా మీ లక్ష్యం ఏమిటి? నెల నెలా స్థిరమైన ఆదాయం కావాలా? లేక పొదుపు చేయాలా? వ్యవసాయ భద్రత పెంచుకోవాలా? లేక రిటైర్మెంట్ కోసం ప్లాన్ చేయాలా? ఒక్కోక్క రైతు పరిస్థితి వేరు. అందుకే వారి లక్ష్యం ఆధారంగా పెట్టుబడి మారుతుంది.
Monthly Income vs Expenses : మీ ఇంటి నెలవారీ ఆదాయాన్ని vs ఖర్చులను లెక్కించండి. ఉదాహరణకు ఆదాయం ₹10,000 అయితే ఖర్చులు ₹8,000. ఇక మిగిలినది ₹2,000. ఇది RDలో పెట్టినా, వ్యాపారం ప్రారంభించినా ఆర్థిక భద్రత కలుగుతుంది.
Risk Capacity Evaluation : మీరు తీసుకునే పెట్టుబడి ఎంతమేర రిస్క్ కలిగిఉంది? Low Risk అయితే RD, APY, Post Office Scheme. Medium Risk అయితే Backyard poultry, Nursery, Compost. High Risk అయితే Trading, crop speculation చేయవచ్చు. నా సలహా ఏంటంటే PM కిసాన్ డబ్బు risk-free instruments & micro-enterprises కి పరిమితం చేయడం ఉత్తమమైన మార్గం.
Ideal Budget Allocation Plan for ₹6,000 : PM Kisan Yojana ద్వారా వచ్చిన అమౌంట్ ని క్రింది విధంగా సమకూర్చండి. Emergency Fund కి ₹1,000. వైద్య ఖర్చులు / అప్పు తీర్చడం / పొదుపు కోసం కేటాయించండి. అలాగే మిగతా ₹2,000 RD / APY / Post Office కోసం కేటాయించండి. ఇక ఇన్వెస్ట్మెంట్ కోసం ₹3,000 కేటాయించండి. ఇలా విభజన చేయడం ద్వారా మీరు అవసరాలను తీర్చుకోవచ్చు, భవిష్యత్తును ప్లాన్ చేయవచ్చు, లాభదాయకమైన మార్గాన్ని ఏర్పరచవచ్చు. చివరగా మీరు ఎలాంటి రైతైనప్పటికీ, మీకు డబ్బుపై పూర్తి నియంత్రణ అవసరం. మీరు ఖర్చు చేసే ప్రతి రూపాయికి ఒక లక్ష్యం ఉండాలి. ఇది మీ పెట్టుబడి ప్రయాణాన్ని విజయవంతంగా మారుస్తుంది.
Section 4: Best Business Ideas Using PM Kisan Yojana Money
Why Start a Small Business with ₹6,000?
PM Kisan Yojana ద్వారా వచ్చే ₹6,000ను ఖర్చు చేయడం కాదు. అది మీ భవిష్యత్తులో స్థిరమైన ఆదాయం ఇచ్చే మార్గంగా మారాలి. చిన్న వ్యాపారం ప్రారంభించేందుకు పెద్ద పెట్టుబడి అవసరం లేదు. ముఖ్యంగా గ్రామీణ ప్రాంతాల్లో ఈ చిన్న మొత్తంతో ఉత్పత్తి-ఆధారిత వ్యాపారాలు ప్రారంభించడం సులభం. ఈ డబ్బుతో మీరు అధిక లాభాలు, తక్కువ రిస్క్, మరియు కుటుంబ సహకారంతో వ్యాపారాన్ని ముందుకు తీసుకెళ్లవచ్చు. ఇప్పుడు అలాంటి కొన్ని బిజినెస్ ఐడియాస్ తెలుసుకుందాం.
1. Vermicompost Unit : ఇందులో మొదటిది Vermicompost Unit స్టార్ట్ చేయడం. ఇక్కడ ముందుగా Earthworms, Compost Beds, కప్పచెట్లు వంటివి అవసరం అవుతాయి. కాబట్టి వీటి కోసం ₹2,500 – ₹3,500 వరకు పెట్టుబడి కావాల్సి ఉంటుంది. ఇక ఇందులో లాభం చూస్తే నెలకు ₹3,000 – ₹6,000 వరకు వచ్చే అవకాశం ఉంటుంది. ఇదే ఎందుకు బెస్ట్ అంటే, సేంద్రీయ వ్యవసాయానికి డిమాండ్ ఎక్కువగా ఉంది. గ్రామాల్లో ఇతర రైతులకు అమ్మడం ద్వారా ఆదాయం పెరుగుతుంది. ఉదాహరణకు ఒక రైతు 2023 సంవత్సరంలో ₹3,000తో compost beds పెట్టి 4 నెలల తరువాత నెలకు ₹4,000 స్థిరమైన ఆదాయం పొందుతున్నారు.
2. Nursery or Seedling Unit : రెండవ బిజినెస్ ఐడియా నర్సరీ. పండ్ల మొక్కలు, ఫలదాయక మొక్కలు వంటి వాటికోసం ₹2,000 – ₹4,000 పెట్టుబడి అవసరం అవుతుంది. మార్కెట్ విషయానికొస్తే స్థానిక రైతులతో ఒప్పందం కుదుర్చుకోవచ్చు. ఇక లాభం చూస్తే ఒక నెలకి ₹2,500 – ₹5,000 వచ్చే అవకాశం ఉంటుంది. ఇతర లాభాలు ఏంటంటే వాతావరణ అనుకులమైనది కాబట్టి, గ్రీన్ వ్యవస్థలను ప్రోత్సహించడంలో సహాయపడుతుంది
3. Homemade Food Products : మూడవ బిజినెస్ ఐడియా ఇంటిదగ్గరనుండి పకోడీలు, పప్పు పొడి, పసుపు పొడి వంటివి తయారుచేయవచ్చు. వీటికి పెట్టుబడి ₹2,000 – ₹3,000 వరకు కావాల్సి ఉంటుంది. అవసరమైనవి గ్రైండర్, ప్యాకింగ్ మెటీరియల్. బిజినెస్ చేసుకివాల్సిన చోటు స్థానిక మార్కెట్, వాట్సాప్ గ్రూప్స్, రైతు బజార్ లలో అమ్మవచ్చు. లాభం నెలకి ₹3,000 – ₹7,000 వచ్చే అవకాశం ఉంటుంది. ఇది ప్రధానంగా మహిళలకు సరిపోతుంది. ఎందుకంటే ఇంటివద్దే చేసుకోవచ్చు.
4. Mobile Recharge & Online Services Booth : మొబైల్ రీఛార్జి, బిల్ పేమెంట్స్, పాన్ కార్డ్/eKYC Updates, గ్యాస్ బుకింగ్ వంటివి చేసి ఎర్న్ చేయవచ్చు. పెట్టుబడి విషయానికి వస్తే ₹3,000 – ₹5,000 (ఫోన్/పరికరాలు ఇప్పటికే ఉంటే తక్కువ) అవుతుంది. ప్రతి ట్రాన్సక్షన్స్ కి లాభం ₹3 – ₹10 వస్తుంది. నెలవారీ ఆదాయం ₹2,500 – ₹6,000 రావచ్చు. ఇతర లాభాలు ఏంటంటే గ్రామంలో డిజిటల్ సేవలకు డిమాండ్ ఎక్కువ ఉంటుంది.
5. Backyard Poultry or Goat Rearing : కోడి పిల్లలపెంపకం లేదా మేక పిల్లల పెంపకం చాలా ప్రాఫిట్ ఉంటుంది. ఎందుకంటే పాలు లేదా గుడ్లు అమ్మకం ద్వారా లాభం పొందవచ్చు. పెట్టుబడి విషయానికి వస్తే ₹3,000 – ₹6,000 ఖర్చు అవుతుంది.
ఇంకా కోళ్ల అమ్మకం ద్వారా ₹1,500 – ₹3,000 వరకు లాభం పొందవచ్చు. ఇది కుటుంబంతో కలసి నిర్వహించవచ్చు.
6. Organic Vegetable Cultivation : Vermicompost ద్వారా ఇంటి దగ్గరనుంచే కూరగాయల సాగు చేయవచ్చు. ఇందులో పెట్టుబడి ₹2,000 – ₹3,000 వరకు అవుతుంది. స్థానికంగా ఉన్న మార్కెట్లో అమ్మి నెలకు ₹2,000 – ₹5,000 వరకు పొందవచ్చు. ఇందులో మంచి ప్రయోజనం ఏంటంటే కుటుంబానికి ఆరోగ్యకరమైన ఆహారం + ఆదాయం ఇవ్వవచ్చు.
ఎలా ఎంపిక చేసుకోవాలి?
మీ సామర్థ్యం + మీకు తెలిసిన పనులు + మార్కెట్ అవసరం = సరైన వ్యాపారం వినియోగించే ఉత్పత్తులు. స్థానికంగా డిమాండ్ ఉన్నవి అయితే, లాభాలు మరింత వేగంగా వస్తాయి. వ్యాపారం ప్రారంభించడానికి ముందు మీ గ్రామంలోని పరిశ్రమల అభివృద్ధి శాఖ, వ్యాపార మార్గదర్శకులు, NABARD లేదా SHG గ్రూప్స్ తో సంప్రదించండి. అవసరమైతే తక్కువ వడ్డీకి రుణం కూడా పొందవచ్చు.
Section 5: Best Saving & Investment Options for PM Kisan Funds
Why Saving Is as Important as Earning : కేవలం వ్యాపారం ప్రారంభించడమే మాత్రమే కాదు, ఆదాయం వచ్చిన తర్వాత దానిని సురక్షితంగా నిల్వ చేయడమూ చాలా అవసరం. PM Kisan Yojana పథకం ద్వారా వచ్చే ₹6,000ను పొదుపు రూపంలో ఉపయోగిస్తే అది భవిష్యత్తులో ఆర్థిక స్థిరతను కల్పిస్తుంది. ఇది ప్రత్యేకంగా రైతులకు, చిన్న ఆర్థిక సామర్థ్యం ఉన్న కుటుంబాలకు ప్రాముఖ్యత కలిగిన విషయం.
1. Recurring Deposit (RD) in Banks or Post Office : ప్రతి నెల కొంత మొత్తాన్ని మీ అకౌంట్ లో జమచేయాలి. ఈ జమచేసిన మొత్తానికి వడ్డీ రేటు సుమారు 6% వరకు (బ్యాంకుల ఆధారంగా మారవచ్చు) పొందవచ్చు. సంవత్సరం తర్వాత పొదుపుగా ₹6,000 → ₹6,360గా మారుతుంది. ఇక్కడ మీకు ₹360 లాభం వచ్చింది. మధ్యలో ఎప్పుడు వాడకుండా బలంగా ఆదా చేయండి. ఉదాహరణకు ఒక రైతు ప్రతి నెల ₹500 RDలో పెట్టి ఏడాది తర్వాత ₹6,100+ పొందాడు, ఈ మొత్తాన్ని తరువాత వెర్మీ కంపోస్ట్ యూనిట్ ఏర్పాటుకు వినియోగించాడు.
2. Atal Pension Yojana (APY) : వృద్ధాప్యంలో నెలవారీ పెన్షన్ (₹1,000 – ₹5,000) పొందాలంటే ఇందులో నెల నెలా కొంత మొత్తాన్ని ఈ పథకంలో పెట్టాలి. ఈ పథకానికి 18–40 సంవత్సరాల మధ్య దరఖాస్తు చేయవచ్చు. నెలకు ₹200 నుండి ప్రారంభించవచ్చు. ఇక్కడ మనకు లాభం ఏంటంటే, పదేళ్ల తర్వాత జీవితకాలం నెలవారీ పెన్షన్ పొందవచ్చు. Atal Pension Yojana లో పాలుపంచుకోవడం వల్ల వృద్ధాప్యంలో ఆర్థిక భద్రత లభిస్తుంది. PM కిసాన్ డబ్బును సంవత్సరంలో ₹2,400తో ఇందులో వేసుకోవచ్చు.
3. Post Office Savings Account : ఇందులో ప్రత్యేకత ఏంటంటే, గ్రామీణ ప్రాంత రైతులకు సులభంగా అందుబాటులో ఉంటుంది. మీ దగ్గర డబ్బు ఉన్నప్పుడు కొంచెం కొంచెం గా ఇందులో సేవ్ చేస్తే, వడ్డీ రేటు 4% పొందుతారు. ఇక్కడ మనకు లాభం ఏంటంటే, డబ్బు సురక్షితంగా ఉంటుంది, తరచుగా వాడలేని విధంగా ఉంటుంది. మినిమం డిపాజిట్ ₹500 మాత్రమే. అవసరం ఉన్నప్పుడు విత్‌డ్రా చేయవచ్చు, కానీ అవసరం లేనప్పుడు సేవ్ చేయడంలో సహాయపడుతుంది.
4. Self-Help Group (SHG) Savings Model : ఒకే గ్రామంలోని 10–15 మంది రైతులు లేదా మహిళలు కలిసి కొంత మొత్తాన్ని పొదుపు చేస్తారు. ఇందులో తక్కువ వడ్డీకి రుణం పొందవచ్చు. అవసర సమయాల్లో డబ్బును సులభంగా తీసుకోవచ్చు. ఉదాహరణకు ధనలక్ష్మి SHG అనే టీమ్ నెలకు ₹100 చొప్పున 15 మంది పొదుపు చేస్తే, ఒక్కరికి ₹15,000 రుణంగా ఇచ్చారు.
5. Gold Savings Scheme : పండుగలకు బంగారం కొనేవారు ఈ గోల్డ్ సేవింగ్ స్కీం లలో ఇన్వెస్ట్ చేస్తే మంచి లాభాలను పొందవచ్చు. నెలవారీగా చిన్న మొత్తాలను బంగారం డీలర్ దగ్గర సేవ్ చేసి, చివరికి పెద్ద మొత్తంలో బంగారం తీసుకునే అవకాశం. ఇది భద్రతతో కూడిన పెట్టుబడి — అయితే దీనిలో రిస్క్ కూడా ఉంటుంది. రిస్క్ కి తగ్గట్టు నిర్ణయం తీసుకోండి.
6. Government Bonds (PMVVY / RBI Bonds) : పెద్ద వయస్సు గల రైతులు (60+ సంవత్సరాలు), లాంగ్ టర్మ్ అవసరాలకు ఇది సురక్షితమైన పెట్టుబడి. వడ్డీ రేట్లు 7.4% వరకు ఉంటుంది కాబట్టి మంచి లాభాలను పొందవచ్చు.
Savings Planning : ఈ PM Kisan Yojana పథకం ద్వారా వచ్చిన మొత్తాన్ని క్రింది విధంగా విభజించండి. పొదుపు చేయాలనుకుంటే ₹2,000. సంవత్సరం తర్వాత వడ్డీతో డబ్బు తిరిగి మీరు పొందుతారు. Atal Pension Yojana పథకంలో ₹1,500 ఇన్వెస్ట్ చేస్తే, వృద్ధాప్యంలో పెద్ద మొత్తంలో నెలవారీ పెన్షన్ పొందవచ్చు.SHG లేదా పోస్ట్ ఆఫీస్ లో ₹1,000. అత్యవసర అవసరాలకు లభించే భద్రత ఇది. మిగిలిన మొత్తాన్ని ₹1,500 వ్యాపారం లేదా వ్యవసాయ సాధనాల కొనుగోలు కోసం వాడండి. పొదుపు అంటే కేవలం డబ్బు దాచుకోవడం కాదు. అది మీ భవిష్యత్‌కు భద్రత ఏర్పరచే మార్గం. PM Kisan Yojana పథకాన్ని ఉపయోగించి మీరు మీ కుటుంబం కోసం ఒక మినీ ఫైనాన్షియల్ ప్లాన్ తయారు చేసుకోవచ్చు. ఇది చిన్నదే అయినా, దీర్ఘకాలిక ప్రభావాన్ని కలిగించగలదు.
Section 6: Invest in Agricultural Tools and Inputs
Why Agriculture Is Still the Best Investment for Farmers : రైతులకు దైనందిన జీవనానికి ఆధారంగా వ్యవసాయం మారుతుంది. అయితే వ్యవసాయ భూమి ఉన్నా సరైన పద్ధతిలో పెట్టుబడి పెట్టకపోతే, ఆదాయం తక్కువగా ఉండే ప్రమాదం ఉంది. PM కిసాన్ పథకం ద్వారా వచ్చే ₹6,000ను వ్యవసాయ అవసరాల మీద వినియోగిస్తే, అది దిగుబడి పెంచుతుంది, ఖర్చు తగ్గిస్తుంది. మార్కెట్లో అధిక ధరను తీసుకొచ్చే పంటలు పండించవచ్చు. ఇది చిన్న పెట్టుబడితో, భూమిని ఆదాయ మార్గంగా మార్చే అవకాశం.
1. Purchase of High-Quality Seeds : మంచి క్వాలిటీ విత్తనాలు వాడితే పంట దిగుబడి 20–30% పెరుగుతుంది. తెలిసిన స్థానిక లేదా హైబ్రిడ్ విత్తనాలు కొనుగోలు చేసి వాడితే మంచి దిగుబడి వస్తుంది. పెట్టుబడి ₹500 – ₹1,000 చేయాల్సి ఉంటుంది. ఉదాహరణకు రాగుల హైబ్రిడ్ విత్తనాలు వేసిన తరువాత, ఒక రైతుకు పంట దిగుబడి 1.5 రెట్లు పెరిగింది.
2. Use of Organic Fertilizers & Vermicompost : నేల ఆరోగ్యాన్ని మెరుగుపరచి, సాగుకు దీర్ఘకాలిక ప్రయోజనాలు అందిస్తుంది. కాబట్టి తక్కువ వ్యయంతో ఆరోగ్యకరమైన పంటలు పండించవచ్చు. కేవలం ₹500 – ₹1,500 పెట్టుబడి పెడితే మంచి లాభాలు ఉంటాయి. మీరు ఇప్పటికే Vermicompost తయారు చేస్తే, ఇది విలువను రెట్టింపు చేస్తుంది. ఇతర రైతులకు కూడా అమ్మవచ్చు.
3. Buy Simple Farm Tools (Sprayers, Hoes, Sickles) : పని సులభంగా మరియు వేగంగా జరగాలంటే, కొన్ని రకాల టూల్స్ వాడాల్సి ఉంటుంది. హ్యాండ్ స్ప్రేయర్, ఫెర్టిలైజర్ బాటిల్, కొడవలి వంటి టూల్స్ కొనుగోలు చేయడానికి ₹800 – ₹2,500 వరకు ఖర్చు అవుతుంది. వీటివల్ల పని తొందరగా మరియు సులభంగా చేస్తారు. మీరు మీ అవసరాన్ని బట్టి షేర్ బేసిస్‌ పై కొనుగోలు చేస్తే, ఖర్చు తక్కువ అవుతుంది.
4. Drip Irrigation / Mulching (Partial Start) : నీటిని పొదుపు చేసి మట్టికి తేమను అందించడమే ఈ డ్రిప్ ఇరిగేషన్. స్టార్టింగ్ లో చిన్నగా ₹2,000 – ₹3,000 పెట్టుబడి అవసరం ఉంటుంది. తక్కువ ఖర్చుతో సాగు చేసి, అధిక దిగుబడి పొందవచ్చు. PMKSY (PM Krishi Sinchayee Yojana)తో కలిపి ఈ పెట్టుబడిని మరింత వృద్ధి చేయవచ్చు.
5. Storage and Post-Harvest Tools : ధాన్యాన్ని సురక్షితంగా నిల్వచేసే స్టోరేజ్ లేదా టూల్స్ కొనుగోలు చేయడానికి ₹1,000 – ₹2,000 పెట్టుబడి పెట్టాల్సి ఉంటుంది. మార్కెట్ ధరలు పెరిగే వరకు నిల్వచేసే సామర్థ్యం ఉంటుంది. కాబట్టి నష్టాలను నివారించవచ్చు.
Suggested Allocation Plan for Farm Investments : విత్తనాలు కొనుగోలు చేయడానికి ₹1,000 అవుతుంది. అధిక దిగుబడి, ఆరోగ్యకరమైన పంటలు పండించడానికి సేంద్రియ ఎరువులు చాల ఉపయోగపడతాయి. వీటికోసం ₹1,000 ఖర్చు చేయాల్సి ఉంటుంది. ఇది నేల శక్తిని పెంచి, ఖర్చుని తగ్గిస్తుంది. వ్యవసాయ పరికరాల కోసం ₹1,500 ఖర్చు అవుతుంది. ఈ పరికరాలు మానవ శ్రమపై ఆధారాన్ని తగ్గించడం. స్టోరేజ్ సామగ్రి/డ్రిప్ కోసం ₹2,500 ఖర్చు చేయాల్సి ఉంటుంది. నీటి వినియోగం కంట్రోల్ చేయడం, దిగుబడి పెంచడం జరుగుతుంది. మీరు భూమి మీద పెట్టుబడి పెడితే, మీ భవిష్యత్తు మీద పెట్టుబడి పెడుతున్నట్లే. PM కిసాన్ పథకం డబ్బుతో మీరు భూమిని మరింత ఉత్పాదకంగా మార్చుకుంటే, మీ ఆర్థిక పరిస్థితి బలపడుతుంది. వ్యవసాయ సాధనాలు ఒకసారి కొనుగోలు చేస్తే, అవి చాలా సంవత్సరాల వరకు ఉపయోగపడతాయి.
Section 7: Mistakes to Avoid While Using PM Kisan Funds
PM Kisan Yojana ద్వారా వచ్చే డబ్బును ఎలా పొందామన్నదానికంటే, ఎలా ఖర్చు చేస్తాం అనేదే ఇంపార్టెంట్. చాలా రైతులు ఈ మొత్తాన్ని ఆలోచించకుండా ఖర్చు చేసి తర్వాత సమస్యలు ఎదుర్కొంటారు. ఈ భాగంలో మీరు తప్పక తెలుసుకోవాల్సిన పొరపాట్లు, వాటి పరిష్కార మార్గాలు తెలుసుకుంటారు.
Mistake 1: Using Funds for Unnecessary Personal Expenses : ఫ్యాన్సీ మొబైల్స్, అలంకరణ వస్తువులు, పండగ ఖర్చులు, ఆటల టికెట్లు వంటి వాటికోసం ఉపయోగించడం. దీనివల్ల సేవింగ్స్ ఉండదు, ఎలాంటి లాభం ఉండదు, భవిష్యత్తులో ఏ మార్పు ఉండద. నేను చెప్పే ఒక సలహా ఏంటంటే, ప్రతి రూపాయి ఒక ఉపయోగకరమైన పనికే ఖర్చు చేయాలి. కుటుంబ అవసరాలకే కాకుండా, ఉత్పత్తి చేయగలిగే ఖర్చులకు ప్రాధాన్యత ఇవ్వండి.
Mistake 2: Giving the Entire Amount as Loan to Others : బంధువులకు లేదా స్నేహితులకు రుణంగా ఇవ్వడం. దీనివల్ల అధిక శాతం రైతులకు డబ్బు తిరిగి రావడం లేదు. నా సలహా ఏంటంటే, డబ్బును ఉపయోగించే ముందు మీరు పెట్టుబడిగా మార్చగలిగే అవకాశాల గురించి ఆలోచించండి. రుణం ఇవ్వడం అంటే నష్టాన్ని ఆహ్వానించడమే.
Mistake 3: Investing in Risky or Unverified Schemes : కొన్ని Apps, MLM స్కీములు, డబుల్ మనీ వాగ్దానాలు వంటి వాటికీ దూరంగా ఉండండి. ఎందుకంటే వీటిలో ఎక్కువగా స్కామ్ అయ్యే అవకాశం ఉంది, డబ్బు కోల్పోవచ్చు. నా సలహా ఏంటంటే మీకు తెలిసిన, స్థానికంగా ప్రామాణికత ఉన్న వ్యాపారాల్లో మాత్రమే పెట్టుబడి పెట్టండి. NABARD లేదా SHG గైడ్‌లను సంప్రదించండి.
Mistake 4: Not Keeping Track of Spending : ఎక్కడ ఖర్చు చేశారో లెక్క ఉండకపోవడం. ఫలితంగా ఆదాయం లేని ఖర్చు అవుతుంది. కాబట్టి ఒక చిన్న డైరీ లేదా మొబైల్ నోట్‌లో ఖర్చులను రాయడం ప్రారంభించండి. ఇది నియంత్రిత ఆర్థిక ప్రవర్తనకు బలమైన తొలి అడుగు.
Mistake 5: Spending Entire ₹6,000 Without Saving : మొత్తం డబ్బు ఒక్కసారిగా ఖర్చు చేయడం. పొదుపు లేకపోవడం వల్ల ఎమర్జెన్సీ సమయంలో అప్పులు తప్పవు. కాబట్టి కనీసం ₹1,000–₹2,000ను RD, APY లేదా SHGలో పొదుపుగా పెట్టండి. ఇది విజయవంతమైన పెట్టుబడి అభ్యాసానికి పునాది అవుతుంది.
Real-Life Case Study : Case – వెంకటేష్అనే వ్యక్తిది కర్నూల్ జిల్లా ₹6,000 PM Kisan Yojana డబ్బు వచ్చింది. ఆ డబ్బు ఒక స్నేహితుడికి ₹4,000 అప్పుగా ఇచ్చారు. అతన్ని ఎంత అడిగిన డబ్బు తిరిగి రావడం లేదు. మిగిలిన ₹2,000 తో గింజలు కొని మార్కెట్లో అమ్మినా నష్టపోయారు. ఆ తరువాత ఏడాది, ₹3,000తో Vermicompost bed పెట్టి, ₹9,000 ఆదాయం పొందారు.
Final Note: Treat PM Kisan Money Like an Opportunity, Not Salary : ఇది ప్రభుత్వ మద్దతుతో వచ్చే ఒక స్మార్ట్ పెట్టుబడి అవకాశంగా చూడాలి. కాబట్టి దీన్ని ఖర్చు చెయ్యకండి — ఉత్పత్తి చేసే దిశగా ఉపయోగించండి. మీరు పెట్టుబడి చేయగలిగితే — మీ కుటుంబానికి స్థిర ఆదాయం, భద్రత లభిస్తుంది.
Section 8: Real Farmer Case Studies & Use Cases
Why Real-Life Stories Matter : ఏ పథకాన్ని వాడినా, దాని ప్రభావాన్ని నిజమైన జీవిత ఉదాహరణలు చూపిస్తాయి. మీరు కూడా వీరు చేసినట్టే స్మార్ట్‌గా డబ్బును వినియోగిస్తే, చిన్న మొత్తమే అయినా విపరీతమైన మార్పులు రావచ్చు. ఈ విభాగంలో మేము 3 మంది రైతుల ప్రయాణాన్ని చూపించాము. వారు ₹2,000–₹6,000 మధ్య పెట్టుబడితో లాభదాయక మార్గం ఎలా ఏర్పరచుకున్నారో తెలుసుకోండి.
Case Study 1: రమేష్ అనే వ్యక్తి వెర్మికంపోస్ట్ బిజినెస్ ద్వారా మంచిగా సక్సెస్ అయ్యాడు. అతను ₹2,000 పెట్టుబడితో 3 compost beds తయారుచేసి, స్థానిక రైతులకు ₹400 per sack చొప్పున అమ్మడం జరిగింది. ఫలితంగా 4 నెలల్లో ₹20,000 పైగా లాభం పొందడం జరిగింది. ఇప్పుడు అతను స్థానిక స్కూల్‌కు అవగాహన కార్యక్రమాలు ఇస్తున్నారు. శక్తివంతమైన మార్పు ఏంటంటే సేంద్రీయ వ్యవసాయం ద్వారా ఆదాయం పెంచడమే కాదు, గ్రామీణ ఆరోగ్యం కోసం కూడా మద్దతుగా మారారు.
Case Study 2: లక్ష్మి అనే ఆమె గృహిణి. PM Kisan Yojana ద్వారా తన భర్తకు వచ్చిన డబ్బుతో బిజినెస్ స్టార్ట్ చేసింది. మొదటగా తాను ₹3,000 తో పసుపు పొడి, కారం పొడి తయారీ బిజినెస్ స్టార్ట్ చేసింది. వాట్సాప్ గ్రూపులు, రైతు బజార్లలో అమ్మడం స్టార్ట్ చేసింది. ఫలితంగా తను నెలకి ₹5,000 స్థిరమైన ఆదాయం పొందుతుంది. ఇప్పుడు ఇద్దరు స్థానిక మహిళలకి పని ఇవ్వడం మొదలుపెట్టింది. మహిళలు కూడా ఈ నిధిని వాడి ఇంటి నుంచే వ్యాపారం ప్రారంభించవచ్చు.
Case Study 3: రవి అనే వ్యక్తి హైబ్రిడ్ విత్తనాలు, Hand sprayer, Organic manure వంటివి వాడి మునుపటి పంట కంటే 30% అధికంగా లాభాలు పొందడం జరిగింది. తాను కేవలం ₹6,000 తో స్టార్ట్ చేయడం జరిగింది. ఇక మార్కెట్ లోనే పైబడి పంటకు అధిక ధర రావడం జరిగింది. కాబట్టి వ్యవసాయంలో చిన్న పరికరాలు కూడా పెద్ద లాభానికి దారితీయవచ్చు.
Practical Use Case Ideas Based on Region & Need : వర్షాధారిత ప్రాంతాల్లో డ్రిప్ ఇరిగేషన్ స్టార్ట్ చేసి నీటిని పొదుపుగా వాడుకొని, అధిక దిగుబడి పొందవచ్చు. తర్వాత ఆదివాసీ/మల్టీ-కల్చర్ గిరిజన ప్రాంతాల్లో తక్కువ పోటీ, అధిక మార్కెట్ ధర ఉన్నటువంటి Medicinal plants cultivation చేసి మంచి లాభాలు పొందవచ్చు. పట్టణం పక్కన ఉన్న గ్రామాలు Compost & nursery combo బిజినెస్ స్టార్ట్ చేసి శ్రేణీ మార్కెట్లలో విక్రయించవచ్చు. బస్తీ/కల్పన ప్రాంతాలలో రీఛార్జ్ బూత్ లేదా ఆన్లైన్ సర్వీసెస్ ద్వారా తక్కువ పెట్టుబడితో ఎక్కువ లాభం పొందవచ్చు.
What These Case Studies Teach Us : పెద్ద మొత్తంలో పెట్టుబడి అవసరం లేదు. జాగ్రత్తగా ప్రణాళిక ఉంటే ₹2,000తో మొదలు పెట్టవచ్చు. సంస్కృతిని మార్చడం మొదట మనచేతుల్లోనే ఉంటుంది. సమాజ సేవ మరియు ఆర్థిక లాభం రెండూ సాధ్యమే. PM Kisan Yojana డబ్బు మీ చేతిలో ఒక నాటు విత్తనం లాంటిది. మీరు దాన్ని ఎలా వేసారనే దాన్నిబట్టి, పచ్చని ఫలవంతమైన జీవితం కలగొచ్చు. లేదా దిగుబడిలేని నేల కావొచ్చు. ఈ రైతుల కథల్ని ఆదర్శంగా తీసుకొని, మీ ప్రయాణం కూడా విజయవంతంగా ప్రారంభించండి.
Section 9: PM Kisan Yojana Final Words
PM Kisan Yojana ద్వారా వచ్చే ₹6,000ను చాలామంది రైతులు చిన్న మొత్తంగా భావిస్తారు. కానీ తెలివిగా వినియోగించగలిగినవారు దానిని మార్గదర్శక పెట్టుబడిగా మలచుకుంటారు. ఒక వ్యాపారం ప్రారంభించడానికి, పొదుపు చేయడానికి, లేదా వ్యవసాయ దిగుబడి పెంచడానికి, ఇదొక మంచి స్టార్టింగ్ పాయింట్.
Smart Thinking + Small Amount = Strong Future : ఈ పాయింట్ ని బలంగా గుర్తుంచుకోండి. పెద్ద పెద్ద అవకాశాలు, చిన్న చిన్న నిర్ణయాలతోనే మొదలవుతాయి. మీరు ఈ PM Kisan Yojana ₹6,000ను ఎలా ఉపయోగించారనేదాన్ని బట్టి, అది ఒక ఉత్పత్తిదారునిగా మీ మార్గాన్ని తెరుస్తుంది. ఒక పొదుపు అలవాటుగా మారుతుంది. ఒక కుటుంబ ఆదాయ మార్గంగా మారుతుంది. ఒక సంఘ సభ్యుడిగా, సహకార అభివృద్ధికి దారితీయవచ్చు.
Suggested Action Plan for Every Farmer : పూర్తిగా సమాచారం పొందండి. వ్యవసాయ, పొదుపు, లేదా వ్యాపార మార్గాలు గురించి శోధించండి. మీ పరిస్థితిని అర్థం చేసుకోని కుటుంబ ఖర్చులు, అప్పులు, ఆదాయం లెక్కించండి. పథకం సిద్ధం చేసుకోని ఖర్చు, పొదుపు, పెట్టుబడి అనుసంధానంగా చూడండి. చిన్న పెట్టుబడి – స్థిర ప్రయోజనం: జాగ్రత్తగా ప్లాన్ చేసి ప్రతి రూపాయిని పని చేయించండి. మీ ప్రయోజనాన్ని పంచుకోండి: మీ విజయాలను SHG, గ్రామ సభలతో పంచుకొని ఇతరులకు ప్రేరణ ఇవ్వండి.
Motivation Quote for Farmers : రైతు భవిష్యత్తు అనేది విత్తనంలో కాదు – ఆ విత్తనాన్ని వేసే మదిలో ఉంటుంది. మీరు ఈ రోజు ఒక చిన్న నిర్ణయం తీసుకుంటే – రేపటి రోజున మీరు పెద్ద మార్పు చూస్తారు.
Encourage Family Involvement : మహిళలు ఇంటి నుంచే హోమ్ బేస్డ్ వ్యాపారాలు చేయవచ్చు. పిల్లలు డిజిటల్ సేవలలో సహాయపడగలరు. కౌమార దశ యువత మార్కెటింగ్, అమ్మకాల బాధ్యతలు. ఈ విధంగా, PM Kisan Yojana డబ్బుతో ఒక కుటుంబ ఫైనాన్షియల్ యూనిట్ తయారవుతుంది.
Vermicompost Business: 8 Proven Ways for Profit
ఇప్పటివరకు మీరు తెలుసుకున్న విషయాలు ఏంటంటే:
- PM Kisan Yojana ఎలా పనిచేస్తుంది?
- డబ్బును ఎందుకు పెట్టుబడిపెట్టాలి?
- భవిష్యత్ కోసం ఆదాయం సాధించే వ్యాపార ఐడియాలు
- 6+ లాభదాయకమైన గ్రామీణ వ్యాపార మార్గాలు
- పొదుపు మార్గాలు
- RD, APY, SHG లాంటి విశ్వసనీయ సేవింగ్ పథకాలు
- వ్యవసాయ పెట్టుబడులు
- దిగుబడి పెంచే టూల్స్ & compost ప్రాముఖ్యత
- తప్పులు
- ఖర్చులో పొరపాట్లు మరియు వాటి పరిష్కారాలు
- ఉదాహరణలు
- రైతుల విజయ కథలు – స్వయం మార్పు
PM Kisan Yojana డబ్బును ఖర్చు చేయడం ఒక చవక ప్రయోగం. కానీ దాన్ని దిగుబడిగా మారుస్తే, అది మీ జీవితాన్ని మార్చే వ్యూహం. ఈ రోజు మీరు తీసుకున్న నిర్ణయం మీ కుటుంబం కోసం ఆర్థిక భద్రత, మీ గ్రామంలో ఇతరులకు మార్గదర్శకం మీ భవిష్యత్తుకు సురక్షిత మార్గం ఏర్పరచుకొన్నవారు అవుతారు.
Section 10: FAQs – PM Kisan Yojana Investment
Q1. Can I use PM Kisan Yojana money for business?
అవును. ఈ డబ్బుతో చిన్న స్థాయి వ్యాపారాలు ప్రారంభించవచ్చు. ఉదాహరణకు పసుపు, కారం పొడి తయారీ, వెర్మీ కంపోస్ట్, నర్సరీ, మొబైల్ రీచార్జ్ సేవలు మొదలైనవి.
Q2. What is the safest investment for PM Kisan funds?
Recurring Deposit (RD), Atal Pension Yojana (APY), మరియు Post Office Savings ఖాతాలు రైతులకు భద్రతతో కూడిన పెట్టుబడి మార్గాలని చెప్పవచ్చు.
Q3. Can I invest in agriculture with PM Kisan money?
ఖచ్చితంగా. ఈ డబ్బుతో మంచి విత్తనాలు, సేంద్రియ ఎరువులు, హ్యాండ్ స్ప్రేయర్లు, మరియు డ్రిప్ ఇరిగేషన్ మొదలైన వ్యవసాయ అవసరాలకు పెట్టుబడిగా పెట్టవచ్చు.
Q4. Should I save or spend the PM Kisan Yojana amount?
మొత్తాన్ని పూర్తిగా ఖర్చు చేయడం మానుకుని, దానిని రెండు భాగాలుగా విభజించండి. ఒక భాగాన్ని పొదుపుగా ఉంచండి, మరొక భాగాన్ని ఉత్పత్తి చేసే అవసరాలపై వినియోగించండి.
Q5. What if I already have loans? Should I still invest?
మీ దగ్గర అప్పు ఉంటే, మొదట రూ.2,000–3,000ను అప్పు తీరుస్తే మంచిది. మిగిలిన మొత్తాన్ని స్మార్ట్‌గా పొదుపు లేదా పెట్టుబడి చేయవచ్చు.
Q6. How can women use PM Kisan funds effectively?
అమ్మాయిలు హోమ్ బేస్డ్ ప్రోడక్ట్‌లు (పసుపు, కారం, కిచెన్ పొడి), వంటల సేవలు, ఆన్లైన్ సేవల బూత్‌లు మొదలైన వాటి ద్వారా ఆదాయం పొందవచ్చు.
Q7. Will government ask how we spend the PM Kisan amount?
అస్సలు అడగదు. మీరు వ్యవసాయ, పొదుపు, వ్యాపార అవసరాలకు వినియోగిస్తే ఎలాంటి ప్రశ్న ఉండదు. పథక ఉద్దేశానికి అనుగుణంగా వాడితే సరిపోతుంది.
Q8. Is it compulsory to use all ₹6,000 at once?
అలానేం లేదు. మీరు నెలల వారీగా దాన్ని విడిగా ఉపయోగించవచ్చు లేదా PM Kisan Yojana మూడవ విడత వచ్చే దాకా భాగంగా సేవ్ చేసి పెట్టుబడి చేసుకోవచ్చు.
Q9. Can I combine PM Kisan money with SHG savings?
చేసుకోవచ్చు. మీరు PM Kisan Yojana డబ్బును SHG లో సేవ్ చేసి, అవసరమైనప్పుడు తక్కువ వడ్డీకి రుణం తీసుకోవచ్చు. ఇది సంఘం ప్రాతినిధ్యంలో భద్రతతో కూడిన పెట్టుబడి.
Q10. How to plan monthly if PM Kisan is received in three installments?
PM Kisan Yojana ప్రతి ₹2,000 విడతను ఇలా వినియోగించండి: ₹500 అత్యవసర ఖర్చులకు, ₹500 పొదుపుగా, ₹1,000 ఉత్పత్తి/వ్యాపార అవసరాలకు. ఇలా చేస్తే మీ సంపద స్థిరంగా పెరుగుతుంది.
Join us on Telegram Group.
